Werken met ouders is een makkie – zei geen enkele kindertherapeut ooit. Ik heb het werken met ouders nooit gemakkelijk gevonden. Ik denk dat 60% van mijn werk te maken heeft met moeilijke ouders. Sommige hebben mij onder een microscoop; sommige hebben onrealistische verwachtingen en tijdschema’s; sommige zijn in ontkenning en zien niet hoe ze hun kinderen beïnvloeden.

Waarom gedraagt mijn zoon zich nog steeds onbeschoft? Hij heeft al 3 sessies gehad.
Denkt u echt dat spelen met poppen mijn kind zal helpen?
Hij is het meest luie kind dat ik heb; zijn zus en broer zijn niet zo lui als hij.
Als ze haar cijfers niet snel verbetert, zal ze nooit iets bereiken.

Ik zal Michael (naam veranderd voor geheimhouding) en zijn ouders nooit vergeten. Michael was een 15-jarige jongen die ik jaren geleden ontmoette en die op het punt stond om van school gestuurd te worden omdat hij zijn rugzak naar een leraar had gegooid, spijbelde en voor de meeste van zijn lessen gezakt was. Als u met tieners hebt gewerkt, hebt u waarschijnlijk wel een “Michael” of twee ontmoet, of een dozijn. Tijdens het intakegesprek ratelden zijn ouders een waslijst aan problemen af: lui, respectloos en hard op weg om oom Dan te worden, die volgens de familie-legende zijn middelbare school nooit heeft afgemaakt, geen baan kan houden en alleen in een vervallen hut woont. Michaels ouders waren ervan overtuigd dat therapie zijn laatste kans op een “normaal” leven was.

Ze waren vanaf het begin sceptisch over mij en het therapeutische proces (begrijpelijk – het kost tijd om vertrouwen op te bouwen). Ze zegden vaker sessies af dan dat ik mijn sleutels kwijt was (en dat is veel!). Als ze dan toch kwamen, gaven ze Michael vaak de schuld. “Hij moet begrijpen dat als hij zijn zaken niet op orde krijgt, hij net als oom Dan zal eindigen,” vertelde zijn moeder me. “Hij is ondankbaar; we hebben zoveel in hem geïnvesteerd. Mijn ouders hadden geen cent voor mij,” reageerde zijn vader. Na een paar sessies dreigden ze de therapie te stoppen omdat Michaels cijfers niet verbeterd waren en hij nog steeds onbeleefd was.

Michael daarentegen kwam op tijd opdagen voor de sessies. Hij vertelde over wat er op school en thuis gebeurde. Hij deelde zijn frustraties over zijn leraren en vriendschappen, de hoge verwachtingen van zijn ouders, de strenge regels in het huishouden en de constante vergelijking met zijn “perfecte” oudere zus.

De echte uitdagingen met ouderbetrokkenheid

Michaels ouders zijn niet uniek. In veel opzichten stellen alle ouders ons voor uitdagingen, en onze rol als therapeut is om door deze complexe relaties te navigeren. De dynamiek tussen therapeut, ouders en kind kan ingewikkeld zijn. Wie is onze belangrijkste cliënt? Hoe houden we de ouders op de hoogte terwijl we het vertrouwen van de tiener behouden? De antwoorden op deze vragen verschillen per geval en therapeut.

In deze blog krijgt u nieuwe inzichten in de complexiteit van het werken met ouders en leert u drie belangrijke principes om effectievere en meer op samenwerking gerichte relaties met hen op te bouwen. Deze benaderingen kunnen u helpen om zowel het kind als hun familie beter te supporten tijdens het therapeutische proces.

Waarom ouders zo belangrijk zijn in therapie

Werken met ouders is notoir uitdagend, maar het is ook de plaats waar enkele van de belangrijkste doorbraken plaatsvinden. Ouders zijn de eerste en belangrijkste gehechtheidsfiguren van hun kind, en daarom de belangrijkste figuren in het therapeutische proces. D. W. Winnicott zei beroemd: “Er bestaat niet zoiets als een baby. Er is een baby en iemand.” Die iemand is natuurlijk een ouderfiguur die de ontwikkeling en het welzijn van het kind diepgaand beïnvloedt.

Onderzoek toont consequent aan dat het therapeutische proces aanzienlijk wordt beïnvloed door de betrokkenheid en houding van de ouders. Volgens de American Psychological Association vertonen kinderen van wie de ouders actief betrokken zijn bij de therapie, grotere verbeteringen in de behandelresultaten dan kinderen van wie de ouders minder betrokken zijn. Dit benadrukt de cruciale rol die ouders spelen in het therapeutische proces en onderstreept het belang van effectieve betrokkenheid bij hen.

De complexiteit van ouderlijke dynamiek uitpakken

Om de complexiteit van het werken met ouders te begrijpen, moeten we de verschillende uitdagingen waarmee zij worden geconfronteerd, erkennen. Veel ouders komen in therapie met veel stress, schuldgevoelens en soms onrealistische verwachtingen over de snelheid en de aard van de vooruitgang van hun kind. Historisch gezien heeft de gezinsdynamiek altijd een cruciale rol gespeeld in de ontwikkeling en het gedrag van kinderen. Als therapeuten moeten we begrijpen dat deze dynamiek vaak diepgeworteld en veelzijdig is.

Een ander kind dat bij mij in therapie kwam, Emily (naam veranderd om redenen van vertrouwelijkheid), had ouders die door een tumultueuze scheiding gingen. Emily’s grillige gedrag op school was een directe weerspiegeling van de instabiliteit die ze thuis voelde. Haar ouders maakten zich zorgen over haar gedrag. Ze gaven haar al snel de schuld dat ze “het niet goed aankon” en vroegen zich af of ze ADHD of andere ernstige gedragsproblemen had. Maar al snel werd het duidelijk dat hun conflict een belangrijke factor was.

Een jonge jongen wiens ouders extreem overbezorgd waren, kwam naar mijn kliniek. Zijn angst werd verergerd doordat zijn ouders hem constant in de gaten hielden en bang waren om hem enige vorm van mislukking te laten ervaren. Het therapeutische proces bestond niet alleen uit het werken met het kind, maar ook uit het helpen van de ouders om de impact van hun gedrag te begrijpen en hen te begeleiden naar meer ondersteunende en minder controlerende praktijken.

Drie belangrijke tips voor het werken met ouders

Om ons werk met ouders effectief te laten verlopen, zijn er drie eenvoudige maar belangrijke principes die we in gedachten moeten houden. Deze principes kunnen de manier waarop we met ouders omgaan veranderen, waardoor de therapeutische reis voor alle betrokkenen soepeler en productiever wordt. Laten we er eens in duiken.

Empathie: het geheime ingrediënt

Empathie is essentieel wanneer u met ouders werkt. Het ouderschap is de moeilijkste baan ter wereld! Als therapeuten vergeten we soms hoe moeilijk het voor ouders is om toe te geven dat hun kind therapie nodig heeft, en hoe moedig en angstig het is om hulp te zoeken. Ouders voelen zich vaak beschaamd en schuldig over hun vermeende mislukkingen. Ze maken zich zorgen dat de moeilijkheden van hun kind een slechte afspiegeling zijn van hun opvoeding. Michaels ouders waren geen uitzondering. Ze waren doodsbang dat de school- en gedragsproblemen van hun zoon iets zeiden over wie zij als mensen en ouders waren. Wat zegt het over mij als mijn kind niet slaagt op school? Wat zegt het over mij als mijn kind geen baan kan houden? Het erkennen van deze gevoelens kan een grote bijdrage leveren aan het opbouwen van een samenwerkingsrelatie. Empathie slaat een brug naar begrip en is de sleutel om ouders mee te krijgen als echte partners in het proces.

Verder kijken dan de oppervlakte

Inzicht in het “Ouderlijk Bewustzijn” van de ouders met wie we werken, kan ons helpen om onze aanpak op maat te maken. Het is onze taak om röntgenvisie te ontwikkelen om verder te kijken dan de boosheid, angst en soms harde oordelen van ouders over hun kind, en om te decoderen welke onderliggende overtuigingen en motivaties hun ouderschap sturen. Sommige ouders zijn bijvoorbeeld egocentrisch en zien hun kind als een verlengstuk van zichzelf. Deze ouders hebben misschien hulp nodig om hun kind te herkennen als een individu met verschillende wensen en behoeften. Andere ouders zijn misschien meer conventioneel en houden zich strikt aan de maatschappelijke normen en verwachtingen. Zij hebben misschien hulp nodig om te begrijpen dat de reis van elk kind uniek is. Het herkennen van deze verschillende niveaus van bewustzijn kan ons helpen om ouders beter te ontmoeten waar ze zijn, zodat we hen en hun kinderen kunnen helpen om uitdagingen te overwinnen.

De factor hoop

Hoop houden is cruciaal voor succesvolle therapie met ouders. Ouders zijn uitgeput en komen meestal naar ons toe als ze geen ideeën of energie meer hebben om hun kind of tiener zelf te helpen. Het is een deel van ons werk om de hoop levend te houden en ouders te laten geloven dat kinderen en tieners kunnen veranderen, en zijzelf ook. Ze kunnen nieuwe manieren leren om over hun kinderen te denken en erover na te denken, wat kan resulteren in nieuwe manieren om met hen om te gaan. In de woorden van positief psycholoog Martin Seligman: “Optimisme is het geloof dat tot prestaties leidt; zonder hoop kan er niets gedaan worden.” Ouders spelen een cruciale rol in het welzijn van hun kind, en het koesteren van hoop is een essentieel onderdeel van dat proces.

Inpakken: Sterkere ouder-therapeut relaties opbouwen

Werken met ouders is moeilijk. Elke ouder en elk kind heeft zijn eigen complexiteit en uitdagingen. De impact die wij als therapeuten hebben, reikt verder dan het individuele kind; het weerklinkt in het hele gezin en kan leiden tot positieve verandering. Empathisch zijn, ons verdiepen in het perspectief van de ouders en hoop houden kan echt een verschil maken in ons werk met kinderen en ouders. Op betere relaties met ouders en op effectieve en bevredigende therapie voor kinderen en tieners overal!
Wij willen van u horen! Hoe is het werken met ouders voor u? Welk van de drie principes vond u het meest nuttig? Welke andere overwegingen heeft u bij het werken met ouders?